برخی افراد در بیادآوری اطلاعات به هنگام انجام کارهیشان دچار مشکل میشوند. برای مثال، هنگام تمیز کردن خانه از فرزندتان میخواهید که به انباری برود و پارچهای تمیز برایتان بیاورد. فرزند شما به انباری میرود اما بهخاطر نمیآورد که برای برداشتن چه چیزی به آنجا رفته است. حافظه فعال (working memory) مسئول بیادآوری اینچنین اطلاعاتی است.
حافظه فعال اشاره به نحوه نگهداری و کار با اطلاعاتی دارد که حافظه کوتاه مدت ذخیره میکند. (در گذشته، اصطلاح حافظه کوتاه مدت بجای حافظه فعال مورد استفاده قرار میگرفت.) حافظه فعال بخشی از گروهِ مهارتهایی است که عملکرد اجرایی (executive function) نامیده میشود.
بچهها برای یادگیری از حافظه فعال استفاده میکنند. این بخش از حافظه در انجام کارهای مانند دنبال کردن دستورالعملهای چند مرحلهای یا حل یک مسئله ریاضی به صورت ذهنی مورد استفاده قرار میگیرد. اولیا میتوانند با بکارگیری استراتژیهای ساده در زندگی روزمره به کودک خود در بهبود حافظه فعال کمک کنند.
♦کار بر روی مهارتهای تجسمی
کودکان را تشویق کنید تا تصویری از آنچه را که تازه خوانده یا شنیدهاند در ذهن خود ایجاد کنند. به عنوان مثال، از کودکان بخواهید که میز را برای پنج نفر بچینند. از آنها بخواهید نحوهی چینش میز را در ذهنشان تصور کنند و سپس آن را نقاشی کنند. بعد از اینکه قدرت تصویرسازی و تجسم کودکان قویتر شد، از آنها بخواهید بجای کشیدن تصویر آن، آنرا تجسم کنند.
♦از کودکان بخواهید به شما آموزش دهند
توانایی توضیح چگونگی انجام کاری شامل معنادار ساختن اطلاعات و فهم ذهنی آن است. وقتی فرزند شما مهارتی مانند نحوه دریبل زدن در فوتبال را یاد میگیرد، از کودک خود بخواهید این مهارت را به شما بیاموزد. آموزگاران نیز، میتوانند دانشآموزان را به صورت گروههای چند نفره گروهبندی کنند و از آنها بخواهند که مباحث درسی را به یکدیگر آموزش دهند.
♦استفاده از بازیهایی که به حافظه تصویری نیاز دارند
بازیهای بسیاری وجود دارند که میتواند به کودکان کمک کنند تا حافظه تصویریشان قویتر شود. همچنین میتوانید به کودکان یک صفحه مجله، روزنامه یا هر متنی را بدهید و از آنها بخواهید همه کلماتی که حاوی حرفی خاص هستند را پیدا کنند و علامت بزنند.
بازیهای که باعث تقویت حافظه تصویری میشوند:
- مربع روبیک
- استفاده از فلش کارتهایی که دو به دو تصویر مشابه دارند
- داستانسرایی
- پرسش و پاسخ
♦کودکان را تشویق به خواندن فعال کنید
دلیل محبوبیت هایلایترها و برگهیادداشتهای چسبان این است که یادداشتبرداری و خط کشیدن زیر متن میتواند به کودکان کمک کند اطلاعات را به میزان کافی در ذهن نگه دارند تا به سوالات مربوط به آن پاسخ دهند. بلندخوانی و پرسش و پاسخ نیز میتواند به تقویت حافظه فعال کمک کند. استراتژیهایِ "خواندن فعال" (Active Reading) میتوانند در شکلگیری حافظه بلند مدت نیز موثر باشند.
♦اطلاعات را به بخشهای کوچکتر تقسیم کنید
تا به حال به این فکر کردهاید که چرا شماره تلفنها و کدهای پستی و غیره توسط خطوط تیره از هم تفکیک شدهاند؟ زیرا به خاطر سپردن چند گروه کوچک از اعداد آسانتر از یادآوری یک رشته طولانی از اعداد است. بیاد داشته باشید که باید به فرزند خود تکالیف یا دستورالعملهای چند مرحلهای بدهید. هر بار قسمتی از آن. همچنین می توانید از سازماندهندههای گرافیکی برای تقسیم تکالیف نوشتاری به قطعات کوچکتر استفاده کنید.
♦از حسهای متفاوت (چندحسی-multisensory) استفاده کنید
استفاده از چندین حس برای پردازش اطلاعات میتواند به تقویت حافظه فعال و حافظه بلند مدت کمک کند. تکالیف یا کارهایی که باید انجام شوند را یادداشت کنید تا کودک بتواند آنها را مشاهده کند. همچنین میتوانید تکالیف را با صدای بلند بخوانید تا بتواند آنها را بشنود. استفاده از استراتژیهای چند حسی میتواند به کودکان کمک کند اطلاعات را به اندازه کافی در ذهن داشته باشند تا از آنها استفاده کنند.
♦بین اطلاعات ارتباط برقرار کنید
به کودک خود کمک کنید بین جزئیات مختلف ارتباط ایجاد کند. ایجاد ارتباط بین جزئیات مختلف باعث میشود که بیادآوری آنها آسانتر شود. یکی از راههای ایجاد این نوع ارتباطات استفاده از یادیارها است. به عنوان مثال، برای یادآوری عبارت "شماره استاندارد بینالمللی کتاب از "شابک" استفاده کنید یا اگر میخواید کلمه " bill" را که به معنی صورتحساب است، در زبان انگلیسی به یاد بیاورید، سعی کنید یک صورتحساب را بر روی یک بیل تصور کنید. یافتن راههایی برای اتصال اطلاعات به یکدیگر به تقویت حافظه بلند مدت کمک میکند. یادیارها همچنین به تقویت حافظه فعال که مسئول نگهداری و مقایسه خاطرات جدید و خاطرات قدیمی است نیز کمک میکنند.